W czasie pierwszej wojny światowej znacznie wzrosło zapotrzebowanie na broń maszynową. O ile w ciężkich i lekkich karabinach maszynowych nie było problemów z wyborem i odpowiednią ilością dla zapewnienia wsparcia ogniowego, to działania wojenne wykazały potrzebę wprowadzenia jeszcze lżejszej broni automatycznej – ręcznych karabinów maszynowych, które w razie nagłego ataku przeciwnika mogły szybciej wejść do akcji i dać czas na obsadzenie stanowisk broni ciężkiej. W armii francuskiej bronią, która spełniała takie założenia, był Fusil-Mitraileur Chauchat Mle15. Była to broń produkowana na masową skalę i szybko wprowadzana na linię frontu, co musiało doprowadzić do kryzysu. Słabo wyszkoleni strzelcy, specyficzna budowa i zasada działania sprawiały, że karabiny Chauchat ustawicznie się zacinały. Dopiero po bitwie pod Verdun, jesienią 1916 r. przeprowadzono dokładne badania nowego karabinu. W kolejnych miesiącach przedsięwzięto kroki zapobiegawcze, które wpłynęły na poprawę działania broni. Pod koniec wojny Chauchat stał się niezawodną bronią. Jednak zła opinia z początkowego okresu ciągnie się za nim do dziś. Chwaliło ją sobie również Wojsko Polskie, używające jej między innymi podczas wojny z bolszewikami. Blisko 12 000 sztuk Chauchatów (z Francji, ale także zdobytych na bolszewikach) było wyposażeniem drużyn strzeleckich i plutonów kawalerii Wojska Polskiego pod koniec lat dwudziestych. Karabiny te zostały oficjalnie wycofane z uzbrojenia w roku 1932. Większość z nich została sprzedana w drugiej połowie lat trzydziestych do Hiszpanii.
Zaskakującym faktem jest znaleziony na polu bitwy i eksponowany w Muzeum w Sochaczewie egzemplarz erkaemu Chauchat. Świadczyłoby to, że jednak we wrześniu, w Bitwie nad Bzurą użyto tej broni. Prawdopodobnie przez bataliony Obrony Narodowej. Używane w tych jednostkach karabiny powtarzalne Lebel i Berthier miały taką samą amunicję jak ukazany na ilustracji rkm wz. 1915 Chauchat.
Krzysztof Haładaj
