W tym roku będziemy obchodzić 80. rocznicę Bitwy nad Bzurą. Z tej okazji sochaczewskie muzeum zamierza przeprowadzić remont i przebudowę kwater wojennych żołnierzy Wojska Polskiego spoczywających na cmentarzu parafialnym przy ul. Traugutta. Koszt tego przedsięwzięcia wyniesie w sumie 217 tysięcy złotych.
Zadanie to będzie możliwe dzięki rządowemu programowi skierowanemu do samorządowych instytucji kultury i opiekunów miejsc pamięci narodowej. Sochaczewskie muzeum uzyskało środki zewnętrzne z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dofinansowanie zostało rozłożone na dwa lata. W 2018 placówka otrzymała dotację w wysokości 78 tysięcy złotych, w obecnym dostanie z ministerstwa 104 tys. zł. Dodatkowo na ostatniej w minionym roku sesji rady miejskiej, która odbyła się 28 grudnia, radni przyznali placówce 10 tys. zł stanowiące część wkładu własnego niezbędnego do realizacji projektu. Będzie on kosztował w sumie 217 tys. zł, z czego 16 proc. będzie pochodzić z budżetu samorządu miejskiego.
– Na cmentarzu przy ul. Traugutta znajduje się 55 krzyży. Spoczywa tam około 400 żołnierzy poległych na ziemi sochaczewskiej podczas Bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 roku. Kwatery wojenne położone są częściowo między grobami cywilnymi. Ostatni generalny remont miał miejsce prawdopodobnie w latach 60-70. XX wieku. Dodatkowo w 2012 roku, staraniem stowarzyszenia Muzealna Grupa Historyczna im. II/18 pp i przy wsparciu urzędu miejskiego, udało się wyremontować grób majora Feliksa Kozubowskiego – mówi kustosz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, Jakub Wojewoda.
Modernizacja zakłada wymianę trwałego oznakowania kwatery na bardziej estetyczne. Betonowe obramówki grobowe oraz krzyże epitafijne zostaną zastąpione granitowymi. Podobnie tabliczki – znikną stare blaszane tarczki a pojawią się stalowe, grawerowane, kwasoodporne, wzorowane na żołnierskich znakach tożsamości, czyli tak zwanych nieśmiertelnikach. Wyłożone zostaną także nowe alejki i chodniki z kostki granitowej.
Kluczowym elementem modernizacji grobów wojennych będzie próba przywrócenia na nich nazwisk żołnierzy. Od lat pracownicy muzeum przeszukują różne źródła, aby skompletować jak najpełniejszą listę poległych w Bitwie nad Bzurą spoczywających na cmentarzu przy ul. Traugutta. Obecnie na jednej z dwóch kwater wojennych (południowej) widnieje jedynie 17 nazwisk z blisko 150 pochowanych tam żołnierzy. W północnej kwaterze nie ma żadnych danych o poległych, jedynie informacje o liczbie żołnierzy spoczywających w danej mogile. Choć od wybuchu wojny minęło osiem dekad, pamięć o zaginionych lub poległych na froncie dziadkach, ojcach i synach jest nadal żywa. Do muzeum dzwonią rodziny poszukujące śladów swych bliskich, nierzadko przyjeżdżają, by na cmentarzach tabliczka po tabliczce szukać nazwiska bohaterskiego przodka.
Wszelkie formalności muzeum ma już za sobą. Placówka uzyskała niezbędne pozwolenia od konserwatora zabytków, urzędu wojewódzkiego i administratora cmentarza – parafii św. Wawrzyńca. Odbyły się także konsultacje z Instytutem Pamięci Narodowej. Jak mówi kustosz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, prowadzone były również rozmowy z rodzinami spoczywających na cmentarzu żołnierzy, m.in. z bliskimi Feliksa Kozubowskiego. W ramach remontu ma zostać ułatwiony dostęp do mogiły majora, przy której kilka razy do roku odbywają się uroczystości patriotyczne.
Zasadniczy etap przedsięwzięcia będzie realizowany w 2019 roku. Prace rozpoczną się w okolicach marca i powinny zakończyć przed okrągłą 80. rocznicą Bitwy nad Bzurą. Niebawem sochaczewskie muzeum ogłosi zapytanie ofertowe na wykonanie robót kamieniarskich. Podczas przygotowania terenu pod inwestycję może też liczyć na pomoc i wsparcie członków grupy rekonstrukcyjnej działającej przy placówce oraz żołnierzy sochaczewskiego dywizjonu stacjonującego w Bielicach.
Maciej Frankowski
maciej.frankowski@sochaczew.pl
źródło: www.sochaczew.pl
Zadanie „Remont i przebudowa kwater wojennych 400 żołnierzy Wojska Polskiego z 1939 r. – Sochaczew ul. Traugutta.” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
