Dokumenty kartoteki AK przekazane do IPN

W dniu 15 marca 2017 roku o godzinie 9.30, w siedzibie Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, odbyło się uroczyste przekazanie do zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej dokumentów stanowiących prawdopodobnie część kartoteki wywiadu Armii Krajowej. Dyrektor Muzeum, Paweł Rozdżestwieński oraz Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek, zastępca Prezesa IPN, w obecności dr Mariusza Żuławnika, Naczelnika Wydziału Zarządzania Zasobem Archiwalnym Grzegorza Trzyny, sekretarza stanu w Kancelarii Premiera Macieja Małeckiego (inicjatora spotkania), zastępcy Burmistrza Miasta Sochaczew, Marka Fergińskiego oraz Przewodniczącego Rady Miasta Sochaczew Sylwestra Kaczmarka, podpisali protokół przekazania zasobu.

Kartoteka obejmująca prawie metr bieżący dokumentów, dotyczy osób zaangażowanych w ruch komunistyczny lub podejrzanych o kontakty z organizacjami lewicowymi na terenie Warszawy oraz okolicznych powiatów. Głębia informacyjna poszczególnych kart jest zróżnicowana. Część kart zawiera szczegółowe dane osobowe, adres zamieszkania, miejsce pracy, przynależność partyjną, charakter działalności danej osoby, pełnionej przez nią funkcji w ruchu komunistycznym, kontakty z innymi osobami podejrzanymi; część kart – jedynie podstawowe dane np. nazwisko i powód zainteresowania. Karty zakładano również na dane zagadnienia (obiekt). Hasłem głównym jest tu np. zakład pracy, do którego przypisane zostały osoby zaangażowane w ruch komunistyczny, lub organizacja partyjna (KC PPR, „Młot i Sierp”, Gwardia Ludowa) z wymienionymi zidentyfikowanymi członkami.

Wytwórca oraz okoliczności powstania kartoteki pozostają obecnie nieustalone. Przegląd materiału również nie pozwolił na ustalenie jego twórcy. Na kartach brak jakichkolwiek zapisów, które umożliwiłyby identyfikację zbioru. Charakter materiału pozwala jednak przypuszczać, iż może być to fragment kartoteki wywiadu Armii Krajowej, w szczególności referatu 999 kryptonim „Korweta” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK, w ramach którego rozpracowywano komunistów.
W Archiwum IPN, pod sygnaturą IPN BU 01290/26, znajduje się podobna tematycznie kartoteka, przekazana przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, opisana jako „kartoteka Armii Krajowej z 1944 r. dotycząca osób podejrzanych o współpracę z okupantem niemieckim”. Zbiór ten wcześniej zarejestrowany był w Centralnym Archiwum MSW. Charakter zawartych informacji w obu kartotekach jest podobny, lecz karty w tych zbiorach różnią się od siebie formatem oraz sposobem zapisu.
Kartoteka zarejestrowana pod sygnaturą IPN BU 3536 będzie udostępniana na potrzeby badań naukowych oraz do celów działalności dziennikarskiej zgodnie z zapisami ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Komentarze