Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą wraz z Muzeum Historii Żydów Polskich, Stowarzyszeniem „Nasz Zamek” oraz Stowarzyszeniem Welocypedy.pl serdecznie zapraszają na wycieczkę rowerową szlakiem historii i kultury żydowskiej na Mazowszu: Sochaczew i okolice. Impreza, która odbędzie się 1 września 2013 r. (niedziela), organizowana jest w ramach X Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Wycieczkę poprowadzi Tomasz Karolak – archeolog, historyk-regionalista, pracownik Muzeum, współredaktor polskiego przekładu Księgi pamięci Sochaczewa, żydowskiego świadectwa o przeszłości miasta, którą w 2012 r. wydało Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Nad Bzurą we współpracy ze Stowarzyszeniem „Nasz Zamek”.
Sochaczew zalicza się do najstarszych miast na Mazowszu. Jego początki związane są z osadą powstałą we wczesnym średniowieczu przy grodzie o konstrukcji drewniano-ziemnej, który już przed 1221 r. był siedzibą kasztelana. W końcu XIII lub początku XIV w. miastu zostały nadane prawa miejskie, a około połowy XIV w. w miejscu wcześniejszego grodu wybudowano murowany zamek. W 1476 r. Sochaczew wraz z ziemią sochaczewską został wcielony do Królestwa Polskiego. Najstarszy zapis świadczący o obecności Żydów w mieście pochodzi z 1463 r. Głównym zajęciem sochaczewskich Żydów był handel skórami, łojem i wełną, co było powodem wielu konfliktów z lokalnymi rzemieślnikami. W drugiej połowie XVI w., na fali reformacji i kontrreformacji, wzrosła na Mazowszu liczba wystąpień antyżydowskich, czego objawem było m.in. stracenie w 1556 r. kilku sochaczewskich Żydów pod zarzutem profanacji hostii. W XVII w. skupisko żydowskie w Sochaczewie bardzo zmalało. Dzięki przywilejom Jana III Sobieskiego czy Augusta III Sasa społeczność przetrwała. W drugiej połowie XIX w. Sochaczew stał się ważnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego, skupionego wokół dworu cadyka Abrahama Bornsztajna.
Według spisu powszechnego z 1931 r. Sochaczew zamieszkiwały 10822 osoby, z czego 3011 stanowili Żydzi. W 1939 r. liczba żydowskich mieszkańców miasta wynosiła ok. 4000 osób. Wojna przerwała prawie 500-letnią obecność społeczności żydowskiej w Sochaczewie. Dziś przypomina o niej niewiele miejsc. Podczas wycieczki przywołamy opowieści o dawnych mieszkańcach Sochaczewa, obejrzymy zdjęcia przedwojennego miasta w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Bitwy nad Bzurą, zwiedzimy miejsca, gdzie znajdowała się synagoga, siedziba gminy, dwór cadyka, żydowskie szkoły czy targ. Odwiedzimy również cmentarz żydowski.
Wycieczka przeznaczona jest dla osób pełnoletnich. W związku z ograniczoną liczbą miejsc obowiązują rezerwacje – decyduje kolejność zgłoszeń: rezerwacje@jewishmuseum.org.pl; tel. 22 471-03-01; 604-452-946.
