Sochaczew we wrześniu 1939

Sochaczew w ciągu naszych dziejów dzięki swemu położeniu stanowił strażnicę obronną strzegącą przeprawy przez Bzurę. Był ważnym punktem strategicznym we wszystkich nam znanych działaniach wojennych a także w Bitwie nad Bzurą. W pierwszych dniach kampanii wrześniowej 1939r. dwie polskie armie “Poznań” i “Pomorze”, maszerując z Wielkopolski i Pomorza ku Wiśle zostały wyprzedzone na drodze odwrotu przez wojska niemieckie prące ku Warszawie.

Mapa obrony Sochaczewa w 1939r.

Największa bitwa Wojny 1939 roku

Chcąc zapewnić sobie swobodę manewru w kierunku Warszawy, jej obrony i dalszych działań w głębi kraju, dowódca armii “Poznań” gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba zwrócił się do Naczelnego Wodza z propozycją wykonania zwrotu zaczepnego na skrzydło 8 armii niemieckiej. 8 września Naczelne Dowództwo wyraziło zgodę na wykonanie manewru zaczepnego siłami obu armii. Zapoczątkowało to wielką, blisko dwa tygodnie trwającą bitwę wzdłuż Bzury od Łęczycy aż po jej ujście do Wisły oraz północne przedpola stolicy.

Zdjęcia wykonane przez propagandzistów niemieckich po zakończeniu walk o Sochaczew

Po stronie niemieckiej w bitwie tej udział wzięły: 8 i 10 armia z grupy armii “Południe”, jednostki z grupy armii “Północ” oraz lotnictwo 1 i 4 floty powietrznej. W szczytowym momencie walk blisko 1/3 sił niemieckich skupiła się nad Bzurą. Sochaczew w tej bitwie odegrał znaczącą rolę albowiem stanowił dogodne miejsce przeprawy przez Bzurę i do jego utrzymania wyznaczono 2 batalion 18 pułku piechoty przy wsparciu II dywizjonu 26 pułku artylerii lekkiej z 26 Dywizji Piechoty armii “Poznań”.

Kalendarium obrony Sochaczewa we wrześniu 1939r.

12 września

o zmierzchu wyjazd 2 batalionu 18 pułku piechoty samochodami ciężarowymi z rejonu Żychlina

Zdjęcia wykonane przez propagandzistów niemieckich po zakończeniu walk o Sochaczew

13 września

  • o świcie 2 batalion 18 pułku piechoty i II dywizjon 26 pułku artylerii lekkiej w Sochaczewie
  • zajęcie pozycji obronnych przez 4, 5 i 6 kompanię 2/18 pp
  • miasto ostrzeliwane zmasowanym ogniem artylerii niemieckiej 19 Dywizji Piechoty
  • natarcie niemieckiej 19 Dywizji Piechoty i 4 Dywizji Pancernej z doborowym pułkiem SS-Leibstandarte “Adolf Hitler” na 4, 5 i 6 kompanię
  • około północy silne natarcie przeważających sił niemieckich zmusza 2 batalion do wycofania się na zachodni brzeg Bzury

Walki w ruinach rynku sochaczewskiego

14 września

  • zwrot batalionu z miejscowości Kąty na rozkaz dowódcy piechoty dywizyjnej płk. Tadeusza Parafińskiego do przeciwnatarcia na Sochaczew
  • 2 batalion osiąga przedmieście miasta w ciągłym ogniu broni ręcznej i maszynowej
  • walka o Sochaczew i odzyskanie poprzednio zajmowanych stanowisk przy wsparciu 5 baterii II/26 PAL dowodzonej przez porucznika Andrzeja Doroszewskiego

Porucznik Marian Himmel i jego meldunek do dowódców 4. kompanii

  • Niemcy rzucają do walki przeważające siły piechoty, czołgów, artylerii 4 Dywizji Pancernej i SS-Leibstandarte “Adolf Hitler”
  • zepchnięcie oddziałów polskich w głąb płonącego miasta
  • kontratak i odzyskanie części uprzednio zajmowanych pozycji obronnych
  • resztki pododdziałów 2/18pp bronią się w ruinach płonącego miasta

Niemiecki wóz bojowy forsuje Bzurę przy moście w Sochaczewie

15 września

  • o świcie natarcie niemieckie na pozycje 4 i 5 kompanii
  • śmierć porucznika Mariana Himmla, dowódcy 4 kompanii
  • z rozkazu dowódcy 2 batalionu, majora Feliksa Kozubowskiego, wyczerpane resztki obrońców wycofują się z miasta na zachodni brzeg Bzury
  • walka o przejście do Bzury i forsowanie jej pod ostrzałem niemieckiej artylerii i ciężkich karabinów maszynowych
  • 5 bateria II/26 PAL ogniem zaporowym powstrzymuje atak nieprzyjaciela
  • śmierć dowódcy batalionu majora Feliksa Kozubowskiego, kierującego odwrotem rozbitych oddziałów na zniszczonym moście pontonowym
  • w godzinach popołudniowych Niemcy opanowują Sochaczew

Niemieckie oddziały wkraczają do Sochaczewa

16 września

  • do godziny 16.00 5 bateria II/26 PAL wielokierunkowym ogniem swych dział nie pozwala Niemcom na osiągnięcie zachodniego brzegu Bzury

Zniszczone niemieckie czołgi ciężkie PzKfw-IV w rejonie dworca kolejowego. Por. Andrzej Doroszewski, d-ca 5 baterii II/26 PAL

Od 13 do 16 września 2 batalion 18pp broniąc Sochaczewa stracił około 80% stanu liczbowego. Liczby zabitych, rannych i zaginionych podoficerów i szeregowych tego batalionu oraz 5 baterii II/26 PAL nie udało się ustalić. Bitwa o Sochaczew i przeprawę w tym miejscu na Bzurze, trwała 3,5 doby. Czas jej prowadzenia (poza Warszawą, Helem czy Westerplatte) walcząc o jedno miasto, był najdłuższy w całej kampanii wrześniowej 1939r.

Dzięki poświęceniu i odwadze obrońców Sochaczewa a zwłaszcza 5 baterii, która uniemożliwiła Niemcom na szybką przeprawę przez Bzurę, część armii “Poznań” sforsowała Dolną Bzurę i poprzez Puszczę Kampinoską dotarła do Warszawy.

Unikatowy film ukazujący wojska niemieckie przeprawiające się przez Bzurę w Sochaczewie we wrześniu 1939 roku:

Sochaczewwrzesień 1939 r….( Bitwa nad Bzurą) unikatowy film pokazujący przeprawiające się wojska Niemieckie przez Bzurę w Sochaczewie. W tle wysadzony most.polecam obejrzec w HD.(zródło- AKH archive )

Posted by Mazowsze na dawnej fotografii on 10 listopada 2015

Komentarze